«امروز زنده نگه داشتن یاد شهدا کمتر از خود شهادت نیست»
مقام معظم رهبری
? بیان مسأ له :
امروز شهدا در کوی و برزن این کشور مظهر «توانایی و دانایی» اند. شهید انسان والایی است که هنگام تصمیم گیری برخوردار از تحلیل و بصیرت است و عملش مبتنی بر عرفان و ولایت . چنین شهیدی است که راست قامت است و جاودانه در تاریخ می ماند.
زمان هر چیز را کهنه می کند اما خون شهید و نامش را هرگز ، زیرا که شهید قلب تاریخ است و همچنانکه قلب به همه اندامهای بدن خون و حیات میرساند ، شهید نیز در کالبدهای مرده انسانهای بیروح و افسرده غیرت ، حماسه ، نشاط و زندگی میدهد.
یاد و خاطره شهدا ، فرصت طلبان و متجاوزان را به این نکته متوجه میسازدکه در صورت تجاوز به اقتدار و حاکمیت ملی ، این ملت با آموزه های مذهبی تاریخی و سیاسی با استعانت از نام و یاد شهدای نهضت عاشورا هرگز از پای نخواهد نشست، اینجاست که مشخص می شود تجلیل عاشقانه از شهدا اگر با تدبیر و معرفت همراه گردد ، بزرگترین عرصه شکوفایی اقتدار ملی و امنیت داخلی است و همواره ابهت یاد و خاطره شهداء اردوگاه دشمن را به لرزه می افکند.
با توجه به دین عظیمی که شهدا به گردن جامعه دارند و همه انسانهای آزادمنش و بزرگوار خود را مدیون آنان احساس میکنند ، شاید بعد از سالها عبور از دوران جهاد و شهادت یکی از مهمترین کارها ، ایجاد ارتباط مستقیم نسل فعلی با مستندات مکتوب و وصایای شهدا می باشد که از با ارزشترین ، مقدسترین و صادقترین سندهای انقلاب اسلامیست. لذا این تحقیق با استفاده مستقیم از وصایای شهدا انجام پذیرفت.

ضرورت و اهمیت مسئله :
هشت سال دفاع مقدس موجب شد تا شهادت با همه زوایایش در این سرزمین جلوه گر شود و خیل دلیرمردان برای حفظ دین و آئین ناموس و سرزمین خویش از جان بگذرند که حاصل آن سرافرازی و سربلندی ملت مسلمان ایران است.
نکته مهم آن است که در طول نبردهایی که در قرون اخیر در این سرزمین بوقوع پیوست همگی سرافکندگیها و زیانهای عظیمی ببار آورد و این اتفاقات بعنوان خاطره ای دردناک و غمبار در حافظه تاریخی ملت ایران باقی ماند.
اما در این جنگ 8 ساله به یمن غیرت ، شکوه و شور دینی جوانان و غیورمردان این سرزمین حتی وجبی از خاک میهن در دست دشمن قرار نگرفت و دشمن مایوس و سرخورده مجبور به عقب نشینی و شکست گردید ، از اینجاست که اهمیت کار دلیرمردان جنگ و عظمت خون شهدا آشکار میشود. گویی که آنها با خون خویش گرداگرد این سرزمین سدی استوار بنا کردند و خون درخشانشان وطن را حفظ کرد.
موقعیت استراتژیک و ژئوپلتیکی جمهوری اسلامی ایران در منطقه ، حالت نه جنگ نه صلح تهدیدات مداوم به تهاجم نظامی ، وضعیتی خاص که نیاز به آمادگی کامل را می طلبد، از طرفی کسانیکه آنها را با نام شهدا یاد می کنیم ، شاید یکی از مهمترین کارها ، ایجاد ارتباط مستقیم نسل فعلی با مستندات مکتوب و وصایای آن عزیزان باشد ، که انشاء ا... به عنوان الگوی نسل های آتی جهت دفاع از کیان مملکت اسلامی سر مشق قرار گیرند.

? جمعیت مورد مطالعه(حجم نمونه) :
کلیه شهدای دفاع مقدس استان اردبیل که دارای وصیت نامه (به تعداد 744 مورد) می باشند. (تعداد کل شهدای استان اردبیل 3280 نفر می باشند.)

? روش گردآوری اطلاعات :
با مراجعه به منابع مستند (وصیت نامه شهدا) مشاهده و خواندن آن توسط پژوهشگر به سوالات پرسشنامه پاسخ داده شده است.

? روش گردآوری اطلاعات :
در این تحقیق با استفاده از نرم افزار SPSS از روشهای آماری توصیفی نظیر طبقه بندی ، رسم جداول ، نمودار و تهیه درصدهای فراوانی استفاده شده است.
نتایج
با توجه به پژوهش بعمل آمده ، علل و انگیزه های حضور در جبهه ، دفاع از اسلام و عشق به حضرت امام (ره) با حدود 70% بیشترین انگیزه حضور در جبهه بوده است. رضای خدا ، عشق به شهادت ، الگوگیری از آیات قرآن ، احساس تکلیف ، عشق به امام حسین (ع) و الگوگیری از امام شهیدان حضرت ابا عبد ا... الحسین (ع) ، ادامه راه سایر شهدا و همرزمان و عشق به جهاد با بیش از 50% در رده های سوم تا هشتم قرار می گیرد.الگوگیری از ائمه اطهار (ع) عدالتخواهی ، احساس تنفر از ظلم و ستم ، انتظار فرج و مهیا نمودن زمینه ظهور امام زمان (عج) ، غیرت و دفاع از وطن با 49 تا 5/31% دیگر علل بوده و انگیزه های دیگر آزادی راه کربلا ، حق بودن راه ضربه به صدام ، عشق به دیدار یار ، تسکین و آرامش خانواده شهدا و جانبازان ، آرامش ملت و در نهایت آزادی راه قدس از 19 تا 8/5% آخرین رتبه های علل و انگیزه های حضور شهدا در جبهه بوده است.نتایج پژوهش نشان می دهد که 8/68% از شهدا نسبت به شخص خاصی سفارش داشته اند که 3/16% به پدر و مادر و خواهر و برادر خود سفارشاتی داشته اند. در خصوص سفارش خاص شهید بیشترین درصد سفارش (1/73%) به اطاعت از امام (ره) و 65% به دفاع از اسلام ، 61% دفاع از انقلاب و 6/56% به ادامه راه سایر شهدا وصیت نموده اند. 3/85% از شهدا در وصایای خود به اموال و دارائی خود اشاره ننموده اند. 7/14 درصد به نحوه تقسیم آن و بدهی و طلب خویش اشاره نموده بودند که اکثریت آنها خواستار واریز اموال به حساب 100 حضرت امام و کمیته امداد بوده اند. فقط 7/7% از شهدا درباره ادای فرایض خود وصیت نموده اند که 3/2% به ادای نماز قضا و 4/2% به روزه قضا و 4/0درصد به هر دو اشاره نموده اند. 4/53% شهدا طلب حلیت نموده اند که بیشترین درصد 5/9% از پدر و مادر 4/7 درصد از خواهر و برادر ، 4% فقط از مادر و 2% فقط از پدر بود. درباره انتظار شهدا از دیگران و نحوه برخورد با شهادتشان بیشترین درصد یعنی 1/16% خواستار صبر و 1/15% خواستار عدم گریه و زاری بوده اند.
7/84% از شهدا هیچ سفارشی در خصوص مراسم عزاداری خود نداشته و فقط 3/15% به آن اشاره نموده اند. در خصوص نحوه کفن و دفن و تشییع جنازه و محل دفن نیز 2/80% هیچ نظری نداشته و فقط 8/19% به آن اشاره کرده اند. در خصوص دید و نگرش شهید به مقوله شهادت 52% هیچ پیامی نداشته و از مجموع 6/46% که در این باره سفارش داشته اند ، اکثریت آنها (8/30%) عاشق شهادت بوده ، 3/9% به استقبال آن رفته و کمترین درصد یعنی 3/0درصد با لفظ «گریزی نیست» از آن یاد نموده اند.
پیشنهادات
-تجلیل و تکریم واقعی از شهدا و ایثارگران با معرفی علل و انگیزه های حضور آنان در صحنه های ایثار و شهادت
-برقراری امکان ارتباط نسل جوان با شهدا و امکان استفاده مستقیم مردم از وصایا ، سفارشها و دست نوشته های شهید.
-از بایگانی خارج نمودن این اسناد متبرک و در اختیار اندیشمندان و علاقمندان و بالاخص نسل جوان قرار دادن آنها
-آشنا نمودن نسل حاضر و تسلهای اینده با افکار و اندیشه های والا و آرمانهای شهدا
-لحاظ نمودن مطالبی مناسب و موثر در مقوله ایثار ، شهادت و جهاد و دفاع مقدس در کتب درسی مدارس.
-پیشنهاد افزودن واحدی اختیاری در زمینه آرمانها و اهداف شهدا و تاریخ دفاع مقدس به واحدهای عمومی دانشگاه و استفاده از وصایا شهدا در کتب درسی دانشگاه.
-معرفی الگوهای شاخص ایثار و شهادت به مردم
-برگزاری همایش ها و کنگره هائی در جهت تبیین علت و انگیزه حضور رزمندگان و شهدا در جبهه های حق علیه باطل و تجلیل از شهدا و ایثارگران
-استفاده از جملات برگزیده و موثر آنان در جاهای مناسب در قالب پلاکارد ، تقویم و ...
-انجام کارهای پژوهشی دقیق و هدفمند در کشور بر روی وصایای شهدا
-نشر و تالیف کتب ، مقالات و آثار ارزشمند از وصایا و دست نوشته های شهدا
-استفاده از روشهای جذاب و متنوع در برگزاری یادواره های شهدا
-جلوگیری از تکرار بیهوده و برخورد قشری ، شعاری و کلیشه ای از سر رفع تکلیف و گزارش دهی در مقوله ایثار و شهادت
-انتقال مناسب فرهنگ جهاد و شهادت به نسلهای اینده و ترویج فرهنگ ایثار و شهادت در جامعه.
-تاکید و توجه جدی بر حفظ روحیه شهادت طلبی و ایثارگری با تدوین راهکارهای مناسب و استراتژی لازم
-به تصویر کشیدن ،تالیف ، شرح رشادتها ، زندگینامه و وصایای شهدای هر شهر و روستا به تفکیک توسط مراکز استان و شهرستان.